Międzynarodowy Dzień Bez Przemocy obchodzimy 2 października. To dzień poświęcony na szerzenie wiedzy o przemocy, miejscach pomocowych, ale również dzień refleksji nad własnym zachowaniem. To czas pochylenia się nad własnymi relacjami, sposobami komunikacji. Niekiedy nie zdajemy sobie sprawy, że nasze konkretne działanie już jest przemocą wobec drugiego człowieka… Mała dawka wiedzy:
PRZEMOC W PERSPEKTYWIE PSYCHOLOGICZNEJ
To zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciwko drugiej osobie, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody. O przemocy zatem mówimy, gdy wystąpią 4 przesłanki:
INTENCJONALNOŚĆ DZIAŁANIA – przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary, bez względu na jej potrzeby.
NIERÓWNOMIERNE SIŁY – w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy. Jest to klucz w definicji przemocy, odróżniający agresję od przemocy. Przewaga sił może występować na różnych poziomach fizycznym, psychicznym, ekonomicznym, społecznym, prawnym. W rodzinie dziecko jest osobą w stosunku do której występuje przewaga sił w każdej w w/w kategorii.
NARUSZANE SĄ PRAWA I DOBRA OSOBISTE – sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.)
POWODUJE CIERPIENIE I BÓL – sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Mogą być one wymierne, bądź nie, natychmiastowe, bądź odroczone w czasie. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.
RODZAJE PRZEMOCY
PRZEMOC FIZYCZNA
To wszelkiego rodzaju działania bezpośrednie z użyciem siły powodujące uszkodzenie ciała np. popychanie, przytrzymywanie, policzkowanie, bicie, kopanie, szarpanie, wykręcanie rąk itp.
PRZEMOC PSYCHICZNA
To działania wykorzystujące świadome wpływanie jednej osoby na drugą, w szczególności na tok myślowy, postępowanie, sposób życia drugiej osoby bez jej przyzwolenia, za pomocą takich narzędzi jak np. wyśmiewanie, wyzywanie, poniżanie, stosowanie gróźb, szantażowanie, krytykowanie, kontrolowanie, izolowanie, wmawianie choroby psychicznej, ciągłe niepokojenie itp.
W odniesieniu do dzieci określa się ją mianem przemocy emocjonalnej jako rozmyślne, nie zawierające aktów przemocy fizycznej, zachowania dorosłych wobec dzieci, które powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka, np.: odrzucenie emocjonalne, nadmierne oczekiwania, chorobliwa nadopiekuńczość, deprecjonowanie osiągnięć.
PRZEMOC SEKSUALNA
To wymuszanie różnego rodzaju niechcianych zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych, np. wymuszanie pożycia seksualnego, nieakceptowanych form współżycia seksualnego, gwałt, demonstrowanie zazdrości, komentowanie wyglądu i części ciała, jak również wyśmiewanie fizyczności osoby, krytyka zachowań seksualnych itp. Przemoc seksualna werbalna – mówienie o seksie w sposób nieadekwatny do wieku i możliwości poznawczych dziecka.
PRZEMOC EKONOMICZNA
Ma na celu uzależnienie finansowe od sprawcy, np. ograniczanie dostępu do wspólnych środków finansowych, niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych rodziny, okradanie, odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, zaciąganie kredytów wbrew woli współmałżonka itp.,
ZANIEDBANIE
Naruszenie obowiązku opieki ze strony osób bliskich. Jest formą przemocy ekonomicznej przejawiającej się w formach zaniedbania potrzeb żywieniowych, higienicznych, medycznych – jako stanu wynikającego z braku dbałości czy też opieki, stosowanego najczęściej wobec dzieci, osób starszych, niepełnosprawnych, chorych.
Jeśli jesteś osobą doznającą przemocy, pomóc może:
powiedzenie innym o doznawanej przemocy – przełamanie tabu milczenia i sekretu,
zwrócenie się o pomoc do sąsiadów, przyjaciół, rodziny,
skorzystanie z pomocy instytucji – ośrodki pomocy społecznej, stowarzyszenia zajmujące się pomocą osobom w trudnej sytuacji życiowej, punkty informacyjno-konsultacyjne, hostele itp., skorzystanie z poradni, rozmowa ze specjalistą zajmującym się sprawami przemocy, pójście na spotkanie grupy wsparcia, wezwanie Policji, uruchomienie procedury „Niebieskie Karty”, podjęcie kroków prawnych i wykorzystanie możliwości prawnych (alimenty, postępowanie karne, separacja, rozwód).
Jeśli jesteś świadkiem przemocy:
nie bądź obojętny – zareaguj
zadbaj o swoje bezpieczeństwo
porozmawiaj z osobą dotkniętą przemocą i przekonaj ją, żeby szukała pomocy
porozmawiaj z kimś zaufanym, np. pedagogiem czy psychologiem w szkole
Powiadom służby, które przeciwdziałają przemocy – Policja, MOPS
Jeśli w związku z przemocą zagrożone jest życie lub zdrowie dziecka, niezależnie od zawiadomienia służb, zgłoś ten przypadek do sądu rodzinnego
Jeśli jesteś osobą stosującą przemoc:
Zatrzymaj się na chwilę
Pomyśl, skąd bierze się to zachowanie
Pomyśl o konsekwencjach swoich słów i czynów
Czy sam/sama chcesz być tak traktowany/a
Jakąkolwiek rolę pełnisz w zjawisku przemocy – reaguj!
POWIEDZ PRZEMOCY –STOP!!!
